Klik hier
PET
scan
Gaat u met uw hond naar de dierenarts, geef bij uw dierenarts aan dat de diagnose in PETscan wordt geregistreerd.
Hille Fieten, geneticus, dierenarts en specialist interne geneeskunde, is sinds 2006 werkzaam voor de faculteit Diergeneeskunde Utrecht. Daar werkt ze als clinicus, voor honden en katten die met name problemen hebben op het gebied van maag, darm en lever. Zij is tevens coördinator van het Expertisecentrum Genetica. Daar wordt gewerkt aan erfelijke ziekten en schadelijke uiterlijke kenmerken bij gezelschapsdieren.
Fit2Breed
Het platform dat de naam Fit2Breed heeft gekregen, vormt de basis voor het toegankelijk maken van ingewikkelde erfelijke gegevens voor fokkers. Dit om zoveel mogelijk erfelijke ziektes bij honden te voorkomen. Het is noodzakelijk dat deze informatie toegankelijk wordt voor iedereen die zich bezighoudt met het verantwoord fokken van honden, zodat erfelijke ziekten de wereld uitgeholpen kunnen worden. “Fit2Breed is eigenlijk een soort van matchingsplatform voor het fokken van honden. Door alle beschikbare data samen te brengen en op de juiste manier te interpreteren, kun je keuzes maken welke reu het beste met welke teef gekruist kan worden. Op die manier kom je tot een gezond fokbeleid en kun je de kans op erfelijke ziektes verkleinen”, legt Hille uit. De database bestaat uit alle gegevens die worden verkregen uit DNA-testen en medische screenings. Ze zijn afkomstig van fokkers, dierenartsen en -specialisten. Door het eenduidig vastleggen hiervan kun je verbanden leggen die de gezondheid en zelfs ook voor een groot deel het karakter van honden kunnen voorspellen.”
Erfelijke aandoeningen terugdringen
Hille, die tevens geneticus is, is gepromoveerd op een wetenschappelijk onderzoek naar erfelijke koperstapelingsziekten bij Labrador retrievers. Dit hondenras wordt ook veel ingezet bij Hulphond Nederland. Doel van het onderzoek was erachter te komen welke genmutaties bij Labradors verantwoordelijk zijn voor koperstapeling in de lever. Daardoor kunnen ze erg ziek worden. “Dat is gelukt”, zegt Hille trots, “en daar is nu ook een DNA-test voor ontwikkeld. Of de hond uiteindelijk de ziekte krijgt, is ook afhankelijk van hoe gevoelig de hond is voor koper en hoeveel koper in de voeding aanwezig is. Voortbordurend daarop hebben we daarom samen met Royal Canin - een van de ondersteuners van het onderzoek - voeding ontwikkeld waarin minder koper en meer zink zit.” Met het doorontwikkelen van Fit2Breed kunnen erfelijke aandoeningen, waarvoor een DNA-test beschikbaar is, effectief bestreden worden; zonder de genetische basis onder een bepaald ras te versmallen. Ziekten die op een ingewikkelde manier erfelijk worden overgedragen, kunnen door het toepassen van de juiste fokcombinaties geleidelijk aan afnemen. Als erfelijke ziekten binnen een specifieke populatie voorkomen, kunnen die bovendien door slimme combinaties met honden uit een andere populatie, teruggedrongen worden.
PETscan
Vrijwel alle dierenartsen in Nederland hebben toegang tot PETscan, een registratiesysteem waarin alle diagnoses vastgelegd kunnen worden. “Wanneer iemand met zijn hond bij de
dierenarts komt, worden gegevens daarover opgeslagen in het systeem. Door het verzamelen van al deze data en die grondig te analyseren, verkrijg je waardevolle informatie welke voor diverse doeleinden gebruikt kan worden”, legt Hille uit. De PETscan kent zelfs de ‘Hulphond-knop’. Daarmee zijn alle data ook direct beschikbaar voor Hulphond Nederland. “Cliënten en gastgezinnen die met een hulphond bij de dierenarts komen, hebben hier zelf ook voordeel van”, vertelt Hille. “Door gebruik van de PETscan komt de dierenarts sneller tot de juiste diagnose en worden de gegevens automatisch gedeeld met de Stichting.” Hoewel bijna alle dierenartsen toegang hebben tot PETscan, wordt deze nog niet overal gebruikt. “De dierenartsen van Evidensia en Anicura werken er inmiddels mee De rest volgt hopelijk snel.”
Connectie tussen PETscan en Fit2Breed
Hulphond Nederland werkt nauw samen met Hille, zowel op het gebied van Fit2Breed als de PETscan. Naar de toekomst toe wordt speciaal voor Hulphond Nederland zelfs een connectie tussen beide programma’s gemaakt. Als de dierenarts de ‘Hulphond-knop’ gebruikt, kunnen direct verbanden gelegd worden met de foklijnen en waar nodig stappen ondernomen worden. Ook biedt Fit2Breed een interactieve stamboom. Daarmee kan Hulphond Nederland direct in het systeem zien welke honden het beste met elkaar gekruist kunnen worden. De scope richt zich daarbij zowel op lichamelijke- als karaktereigenschappen, met als doel nóg betere hulphonden op de wereld te zetten.
In het Utrechtse Expertisecentrum Genetica van de faculteit Diergeneeskunde werken wetenschappers aan erfelijke ziekten en kenmerken van gezelschapsdieren. Hille Fieten, coördinator van het Expertisecentrum Genetica, vertelt: “We adviseren onder andere het ministerie, bijvoorbeeld op het gebied van welzijn in de fokkerij. Het rapport “fokken met kortsnuitige honden” is daar een voorbeeld van. Ook hebben we een diagnose registratiesysteem ontwikkeld, genaamd PETscan, waarmee we de aanwezigheid van ziektes binnen bepaalde populaties monitoren. We hebben tevens een DNA-databank, waarin we DNA verzamelen én we doen genetisch onderzoek, waarbij ook wordt gekeken of de bevindingen relevant zijn voor mensen. Daarin werken we dan weer veel samen met het UMC Utrecht. We doen dus heel veel. Er zijn tal van mogelijkheden, maar het echte verschil kunnen we maken bij de fokkers. Dit was de reden om het platform Fit2Breed te ontwikkelen. Binnen Fit2Breed is het mogelijk om via slimme algoritmes complexe, genetische data en gezondheidsdata te combineren om te komen tot een geschikte fok-combinatie.
Traditioneel kruisen rashondenfokkers dieren met elkaar, die op grond van hun afstammingsgegevens zorgen voor raszuivere nakomelingen. Hulphond Nederland daarentegen is op zoek naar kruisingen met specifieke kenmerken en eigenschappen die passen bij de toekomstige ‘functie’ van de hond en die zorgen voor gezonde nakomelingen.
Tekst: Arianne Le Duc (Hulphond Nederland)
FIT2BREED
Gaat u met uw hond naar de dierenarts, geef bij uw dierenarts aan dat de diagnose in PETscan wordt geregistreerd.
Erfelijke aandoeningen terugdringen
Hille, die tevens geneticus is, is gepromoveerd op een wetenschappelijk onderzoek naar erfelijke koperstapelingsziekten bij Labrador retrievers. Dit hondenras wordt ook veel ingezet bij Hulphond Nederland. Doel van het onderzoek was erachter te komen welke genmutaties bij Labradors verantwoordelijk zijn voor koperstapeling in de lever. Daardoor kunnen ze erg ziek worden. “Dat is gelukt”, zegt Hille trots, “en daar is nu ook een DNA-test voor ontwikkeld. Of de hond uiteindelijk de ziekte krijgt, is ook afhankelijk van hoe gevoelig de hond is voor koper en hoeveel koper in de voeding aanwezig is. Voortbordurend daarop hebben we daarom samen met Royal Canin - een van de ondersteuners van het onderzoek - voeding ontwikkeld waarin minder koper en meer zink zit.” Met het doorontwikkelen van Fit2Breed kunnen erfelijke aandoeningen, waarvoor een DNA-test beschikbaar is, effectief bestreden worden; zonder de genetische basis onder een bepaald ras te versmallen. Ziekten die op een ingewikkelde manier erfelijk worden overgedragen, kunnen door het toepassen van de juiste fokcombinaties geleidelijk aan afnemen. Als erfelijke ziekten binnen een specifieke populatie voorkomen, kunnen die bovendien door slimme combinaties met honden uit een andere populatie, teruggedrongen worden.
PETscan
Vrijwel alle dierenartsen in Nederland hebben toegang tot PETscan, een registratiesysteem waarin alle diagnoses vastgelegd kunnen worden. “Wanneer iemand met zijn hond bij de dierenarts komt, worden gegevens daarover opgeslagen in het systeem. Door het verzamelen van al deze data en die grondig te analyseren, verkrijg je waardevolle informatie welke voor diverse doeleinden gebruikt kan worden”, legt Hille uit. De PETscan kent zelfs de ‘Hulphond-knop’. Daarmee zijn alle data ook direct beschikbaar voor Hulphond Nederland. “Cliënten en gastgezinnen die met een hulphond bij de dierenarts komen, hebben hier zelf ook voordeel van”, vertelt Hille. “Door gebruik van de PETscan komt de dierenarts sneller tot de juiste diagnose en worden de gegevens automatisch gedeeld met de Stichting.” Hoewel bijna alle dierenartsen toegang hebben tot PETscan, wordt deze nog niet overal gebruikt. “De dierenartsen van Evidensia en Anicura werken er inmiddels mee De rest volgt hopelijk snel.”
Connectie tussen PETscan en Fit2Breed
Hulphond Nederland werkt nauw samen met Hille, zowel op het gebied van Fit2Breed als de PETscan. Naar de toekomst toe wordt speciaal voor Hulphond Nederland zelfs een connectie tussen beide programma’s gemaakt. Als de dierenarts de ‘Hulphond-knop’ gebruikt, kunnen direct verbanden gelegd worden met de foklijnen en waar nodig stappen ondernomen worden. Ook biedt Fit2Breed een interactieve stamboom. Daarmee kan Hulphond Nederland direct in het systeem zien welke honden het beste met elkaar gekruist kunnen worden. De scope richt zich daarbij zowel op lichamelijke- als karaktereigenschappen, met als doel nóg betere hulphonden op de wereld te zetten.
Hille Fieten, geneticus,
dierenarts en specialist
interne geneeskunde, is
sinds 2006 werkzaam voor de faculteit Diergeneeskunde Utrecht. Daar werkt ze als clinicus, voor honden en katten die met name problemen hebben op het gebied van maag, darm en lever. Zij is tevens coördinator van het Expertisecentrum Genetica. Daar wordt gewerkt aan erfelijke ziekten en schadelijke uiterlijke kenmerken bij gezelschapsdieren.
Fit2Breed
Het platform dat de naam Fit2Breed heeft gekregen, vormt de basis voor het toegankelijk maken van ingewikkelde erfelijke gegevens voor fokkers. Dit om zoveel mogelijk erfelijke ziektes bij honden te voorkomen. Het is noodzakelijk dat deze informatie toegankelijk wordt voor iedereen die zich bezighoudt met het verantwoord fokken van honden, zodat erfelijke ziekten de wereld uitgeholpen kunnen worden. “Fit2Breed is eigenlijk een soort van matchingsplatform voor het fokken van honden. Door alle beschikbare data samen te brengen en op de juiste manier te interpreteren, kun je keuzes maken welke reu het beste met welke teef gekruist kan worden. Op die manier kom je tot een gezond fokbeleid en kun je de kans op erfelijke ziektes verkleinen”, legt Hille uit. De database bestaat uit alle gegevens die worden verkregen uit DNA-testen en medische screenings. Ze zijn afkomstig van fokkers, dierenartsen en -specialisten. Door het eenduidig vastleggen hiervan kun je verbanden leggen die de gezondheid en zelfs ook voor een groot deel het karakter van honden kunnen voorspellen.”
In het Utrechtse Expertisecentrum Genetica van de faculteit Diergeneeskunde werken wetenschappers aan erfelijke ziekten en kenmerken van gezelschapsdieren. Hille Fieten, coördinator van het Expertisecentrum Genetica, vertelt: “We adviseren onder andere het ministerie, bijvoorbeeld op het gebied van welzijn in de fokkerij. Het rapport “fokken met kortsnuitige honden” is daar een voorbeeld van. Ook hebben we een diagnose registratiesysteem ontwikkeld, genaamd PETscan, waarmee we de aanwezigheid van ziektes binnen bepaalde populaties monitoren. We hebben tevens een DNA-databank, waarin we DNA verzamelen én we doen genetisch onderzoek, waarbij ook wordt gekeken of de bevindingen relevant zijn voor mensen. Daarin werken we dan weer veel samen met het UMC Utrecht. We doen dus heel veel. Er zijn tal van mogelijkheden, maar het echte verschil kunnen we maken bij de fokkers. Dit was de reden om het platform Fit2Breed te ontwikkelen. Binnen Fit2Breed is het mogelijk om via slimme algoritmes complexe, genetische data en gezondheidsdata te combineren om te komen tot een geschikte fok-combinatie.
Traditioneel kruisen rashondenfokkers dieren met elkaar, die op grond van hun afstammingsgegevens zorgen voor raszuivere nakomelingen. Hulphond Nederland daarentegen is op zoek naar kruisingen met specifieke kenmerken en eigenschappen die passen bij de toekomstige ‘functie’ van de hond en die zorgen voor gezonde nakomelingen.
FIT2BREED
Tekst: Arianne Le Duc (Hulphond Nederland)