De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit). Uit bevolkingsonderzoek blijkt dat vijf procent van basisschoolleerlingen en middelbare scholieren er last van heeft. Kinderen met ADHD zijn snel afgeleid en vertonen hyperactief gedrag. Andere kenmerken van ADHD zijn impulsiviteit en moeite met plannen en organiseren. Door middel van therapie met een hulphond leren kinderen hiermee om te gaan. Dit begint met het vinden van rust. Tegen kinderen met ADHD wordt veelal gezegd: “Doe eens rustig!”. Vaak kunnen deze kinderen zich echter niet voorstellen wat ‘rustig zijn’ betekent. De aanwezigheid van een hond speelt hierin een belangrijke rol. Door het aaien of knuffelen van de hond wordt de energie van het kind verlaagd en leert het kind zich ontspannen. Betekenis geven aan bepaalde gevoelens en ervaringen is het startpunt van de therapie.

Hond als spiegel
Middels oefeningen met de hulphond leren kinderen vervolgens hun impulsen onder controle te houden, te luisteren en zich te concentreren. De inzet van een hulphond tijdens deze oefeningen heeft opnieuw grote meerwaarde ten opzichte van andere vormen van therapie. De hond kan het gedrag van het kind immers spiegelen. Als het kind zich hyperactief gedraagt, zal de hond dit gedrag ook vertonen. Je hoort het kind in dat geval vaak geagiteerd zeggen: “Jeetje, wat is die hond druk!”. Doordat de hond het gedrag van het kind spiegelt, ervaart het kind zelf wat zijn of haar gedrag bij anderen teweegbrengt. Bovendien leert hij of zij steeds beter bij zichzelf herkennen hoe die drukte voelt. Ook het effect van de oefeningen is direct zichtbaar. Als het kind zich niet concentreert op een oefening, zal de hond niet luisteren. Deze vorm van therapie is dus zeer ervaringsgericht. Een verandering in houding of gedrag werpt ter plekke zijn vruchten af.

Rek in concentratie
Een van de oefeningen die tijdens de therapiesessies ingezet wordt, is het onthouden en geven van een serie commando’s. Bij deze oefening worden er vier pionnen in een vierkant op de grond gezet. Bij elke pion geeft het kind een andere commando aan de hond. Voor een kind met een aandachtstekortstoornis zoals ADHD is dit een lastige oefening. Het onthouden van de verschillende commando’s, de volgorde waarin deze gegeven moeten worden, en het concentreren op de uitvoering ervan. Bovendien moet het kind niet alleen zijn of haar eigen aandacht bij de oefening weten te houden, maar ook die van de hond.

De moeilijkheidsgraad van de oefeningen wordt afgestemd op de specifieke hulpvraag van het kind en het stadium waarin de therapie verkeert. Kinderen met ADHD zijn erg gevoelig voor prikkels en raken daar snel door afgeleid. Om de bovenstaande oefening uitdagender te maken, kan de therapeut prikkels toevoegen. Zo kunnen er meerdere honden tegelijkertijd ingezet worden, terwijl het kind zich moet blijven concentreren op één daarvan. Ook kan de therapeut tijdens de oefening vragen stellen. Hierdoor zal het kind zijn of haar aandacht moeten

Rondrennen, de aandacht ergens niet bij kunnen houden en niet luisteren. Het hoort bij veel kinderen. Bij kinderen met ADHD is het gebrek aan concentratie en rust echter overheersend. Dit maakt het niet alleen thuis lastig, maar ook hun schoolprestaties kunnen hier ernstig onder lijden. Tijdens de dierondersteunde therapie en coaching van Hulphond Nederland leren deze kinderen hiermee om te gaan.

verdelen tussen het uitvoeren van de oefening en het beantwoorden van de vragen. De rek in de concentratie van het kind wordt hiermee uitgebreid. Uiteraard beginnen de therapeuten van Hulphond Nederland met makkelijkere oefeningen om het kind succeservaringen te laten opdoen. Juist omdat kinderen met ADHD vaak problemen hebben in de klas en hun schoolprestaties hieronder lijden, is het belangrijk om eerst hun zelfbeeld te verbeteren en vertrouwen op te bouwen. Langzaamaan wordt er vervolgens gewerkt aan hun concentratie, impulsregulatie en gedrag.

Groen, oranje of rood
Kinderen leren niet alleen in de therapieomgeving om te gaan met ADHD. Ook hun thuis- en schoolsituatie worden nauw bij de behandeling betrokken. Ouders en leerkrachten worden regelmatig uitgenodigd om een therapiesessie bij te wonen. Samen wordt er een signaleringsplan opgesteld. Met de kleuren groen, oranje en rood zetten de therapeut en het kind op papier welke signalen bij welke mate van drukte horen. Zo is het voor zowel het kind als zijn of haar omgeving makkelijker om te herkennen wanneer de drukte oploopt. Het plan bevat bovendien hulpmiddelen om ervoor te zorgen dat het kind weer rustig wordt en dat de drukte niet verder escaleert.

Positieve resultaten
Onderzoek heeft uitgewezen dat de dierondersteunde therapie en coaching van Hulphond Nederland veel positieve effecten heeft op het gedrag van kinderen en jongeren met ADHD. De participanten ervoeren een verbetering in hun concentratie, impulsregulatie, schoolprestaties en omgang met anderen. Om deze resultaten te behalen zijn over het algemeen circa tien therapiesessies nodig. Dit verschilt echter per individu en zijn of haar specifieke hulpvraag. Vaak heeft een kind in tien sessies voldoende handvaten gekregen om met ADHD om te gaan en de rust in zichzelf te vinden.

Tekst: Sharon Keeble   |    Illustratie: Kelly Krijnen